periodicociudadrealhoy

JUNTS´IJTY ÑÂKTYE´
XXVII ORDINARIO ROMINK´O


+Mons. Enrique Díaz Díaz
Obispo Auxiliar
Diócesis de San Cristóbal de Las Casas, Chis



Jiñi apóstolob tsi´ subeñob lak Yum: koltyañoñ lojoñ cha´añ xuk´ul mik ñopety lojoñ, che´ob. ´Lak Yum tsi´ yâlâ: muk´ik la´ ñop tyi la´ pusik´al, mi che´ jach ya´ wistâl bajche´ i bâk mostaza,mi mejlel la´ suben i li sikoómoro tye´ : la´ pâjk´ikety tyi koleñ ñajb. Mi kaj i jak´beñety la´ t´yañ. Mi añ juntyikil x´etyel a cha´añ, mi xtyop´ lum o mi xkâñtya tyiñume´, mi tsa´ sujtyi tyi otyioty che´ lok´emix tyi jamil, ¿Mu´ ba a bâk´ subeñ: la´tyi buchtâl. K´uxu a waj? ¿Che´ ba ma´suben? ¿Mach ba muk´ik a suben: chajpâbeñoñ i bâl k ñâk´. Chajpañ a bâ. Ak´eñoñ kweél yik´oty chuki mik jap. Jiñtyo mi kujtyel, mi kaj a cha´len we´el uch´el ja´el. Che´âch ma´ suben x´etyel a cha´añ. Mu´ ba a suben x´etyel a cha´añ wokolix i yâlâ, che´ mi´ yujtyel i mel chuki tsa´ sube? Mi kâl, ma´añik. Che´ ja´el jatyetla, che´ bâ tsa´ix la´ mele pejtyelel chuki tsak subeñetla, subula: xetyeloñ lojoñ jach. Mach kabulik j k´âjñibal. Tsa jach k mele lojoñ jiñi am tyik weñta cha´añ mik mel lojoñ. Che´âch yom mi la´ wâl, che´eñ Jesús. ( Lc.17,5-10)
JUNTS´ÑÂKTYE´YIK´OTY ÑATYÂBAL
Che´ bajche´ muk´ tyi bajñel ty´añ , tsa´ kaji i tsiktyesabeñoñ juntyikil lak piâl tzeltal ch´oyol bâ tyi kankuk ., jump´js tyeklum weñ p´ump´m bâ tyi Méjiku. Joñoñ ma´ñik k´ajal kch´añ kelbil i sâklel k´iñ. Mi yâlo´b che´ añjaxtyo chap´ej uxp´ej uj jk´elbal pañâmil tsa´sejtyi kwutyi. Joñoñ ma´añik junyaj k´ujal kcha´añ. K´ajalâch bâ kcha´añ jin che´ añix jop´ej jka´bilel o ts´itya´ ñumeñix, maxtyo mi k´oñik tyi xâmbal, muk´jach kjeypañ kbâ i tyi lum. Weñ muk´eñ tyi bâk`eñ yik´óty ma´añik mik chuk lok´el kbaj ya´ tyi k´alâ otyoty baki joiñu p´uloñ. Jintyo che´ bâ junp´ej k´iñ tsa´ i subeñoñ ktatuch: k´ele joñoñ ñoxoñix mach mux kmejlel tyi xâmbal, ts´ityajach mi i k´otyel kwuty. Che´ jiñi mik châm kñâktye´, mik xuk´j tsa´ jiñ majlel. Che´âch yom a mel jatyety ja´el: yik´oty a ñâk´tye yik´otyiâch ka´bal a ña´tyayoj cha´añ lak Ch´ujutyaty mi acha´leñ xâmbal. Che´ tsa´tyeche weñ muk´en tyo tyi bâk´eñ. Tsa´ meku ktyeche yik´oty ñâktye ktatuch, tsa´ xuk´u kajiyoñ tyi xâmbal, tsa´meku jk´âñâ kotyoty, paty otyoty. Che´ jiñi meru ñutyix baki tsa´ maliyoñ k´âlâl che` bâ jump´ej k´iñ tsa´majliyon tyi Oxchuk , Komitan, yik´oty Tuxtla. Weñ ñatyix baki muk´eñ tyi xâmbal muk´ bâ kweñ tsa´jiñ jinche´ muk´ix kcha´leñ xoty tsi´ tyi jachaj. Cha´añ baki weñ kâñâlix kcha´añ , mach kà´ñalix kñâk´tye, yomâch bâ, jiñ jâch weñ ka´bâl kñatyayaj tyi lak Yum. Jixku ili mach muk´ix junyaj kây,che´ machik ili ma´ñik mikjunyaj majlel tyi xâmbal.
?JUMP´EJ PAÑÂMIL XPOTS´BÂ
¿Xpots´ ba jiñi wiñik bâ wale? ¿Tsa´ wa´ kale bak´eñ ?Mach wokolik tyi tyojol lak pi´âl tsaix bâ I sâtya I pijtyayaj yik´oty mach bâ añix chukoch châm kuxul. Weñ tsâtsjax chumtyâl tyi pañâmil che´ ma´ñik ñatyâbil bajche´ yom chumlekonla. Jixku mu´bâ I bixel sâk´lan lak Yum bixe añ I wokol, añ I sajtyel I pensar. Jiñi xñopty´añ yom mi I ñop pejtyel baki wokol ajñel. Mi lak sâkleñ lak buty´ yik`oty laj ñajal mach bà muk`ix I mejlel I tsiktyesañ lak pusik´al. Melbil tyakix lak cha´añ mu´bâ yakèñoñ, I sok lak ña´tyâbal cha´añ ma´ñix mi lak cha´añ ñatyañ chuki woli tyi ujtyel. Jiñi ja´ts´ xujch´, luty, yikoty I tyiklântyel jiñi p´u mp´uño bâ, muk´ix I chilbeñoñ lak ñajal mu´ bâ I xity´ majlel lak melbal.
Junts'ijty ñäktye'
Jiñi apóstolob tsi` subeyob lak yum:koltyañoñ lojoñ cha`añ xuk`ul mik ñopety lojoñ,che`ob.lak yum tsi` yälä:muk`ik la` ñop tyi lak pusik`al,mi` che' jach ya wistyäl bajche' i bäk' mostaza,mi mejlel la' subeñ ili sikómoro tye'
Jump'ejl oñel ch'ijiñembä
Tyi wäle,che' tyi wokol muk lak k`ux,muk`oñla tyi oñel bajche' apòstolob''mi' ñuk' añ jiñi lak kuxtyälel.mach jiñik jiñi kuxtyälel muk bä i yäk' jiñi ch'ijiyemlel tyi bajk'el mik k'äleltyi ñäch`äl tyi jump'ejl k' iñ weñbä.mach jiñik jiñi kuxtyälel yom bä i weñ esañ jiñi wokol tyi weñbä.jiñik ja'el mach wokoik tyi ñajäsätyel cha'añ jiñi wiñiktyi wokol.ma'añik,jiñi x`alty'añob mik kajtyiñob jiñi kuxtyälel cha'añ i sujmlel yik'oty jiñi mech'lel jiñi wiñik.mik chok i pätyälel muk bä i yäk'entyel tyi jumpaty jiñi ja'el ma'añik mi' mejlel i yotsa' i bä tyi pätyälel.jiñi lak Yum mik yäk i sujmlel tyi jump'ejl i yejtyal jiñ bä i melbal yik'oty tyi weñbä:jump'ejl ch'och'bâ wutyn tye'.jiñi weñbä jiñichmk bä i kolel majlel,tyi ik' ch'iñañ bä,tyi joñoñla,bajche' jump'ejl wuty tye' tyi ñopol jiñi lak Yum tsa' bä yäk'eñoñla.
Jiñi kuxtyälel:wuty tye' mukulbä
Jiñi kuxtyälel jiñäch jiñi wuty tye' ch'och'ok bä,mach bä añik isujmlel,mukbä i sajtyel tyi ik' ch'iñañbä lum.koli bâ tyi e'tyel cha'añ mi' kolel tyi ñächäl,che' tyi jiñjach bä k'iñ mik kolel tyi lak pusik'al.jiñi lak kuxtyälel mi mejlel tyi ch'ojyel bajche' jiñiyob jiñi alty'añob,mi muk'oñ la tyi oñel mi lak käñ lak bä tyi jiñi lak melbal.mi muk lak k'äk jiñi lak ñujp'il tyi bäk'eñ,mi la kay lak bä tyi ñojpel jiñi lak yum.jiñi tyi pejkañtyel lak yum che' jach yälal bajche' tsuwañ tyi ñajtyt,mukul mach ñäch tyäbilik,i sujmlel bä jiñich p'ump'umbä tyi sujmlel mi majlel tyi weñlel i pusik'al.jiñ tyi chäjmel ñäk'tye' yik'oty i kuxtyälel tyi xämbal.mi lak käk' jiñi ts'itya añ bä lak cha'añ tyi ñojpel tyi weñlel jiñi lak yum tsa' bä yäk'eñoñla.che' tyi joñoñla añ tyi ñojpel jiñi lak Yum,mukix i ts¨´áyel i käkäl tyi lak pusikal,mi lak käk' jiñi lak tyi ñaxañ.
Kuxtyälel tyi lak pusik'al
yäl cha' Jiñi lak kuxtyälel ma'añik mi' mejlel tyi tsojkel tyi tyi lak pusik'al.ma'añik majch mi` mejlel i yäl mi wol i weñ ñop lak Yum,tyi wi'il ajñeñ bajche' ma'añik lak Yum o che' bajche' lak piälob mach bä a käñäyik.lak kuxtyälel weñ utsaty añ tyi ñojpel.mach i isujmik tyi lak bajñelil tyi pejkañtyel tyi weñlel tyi lak kuxtyälel.Cristo mi mel i ye'tyel tyi weñlel yik'oty tyi ña'tyäñtyel,tyi yujtyi' bal mi lak käl''mach joñoñikla tyi e'tyel,jiñ jach tyi melol añ bä lak cha'añ''.tyi ili ty' añ yom lak mel tyi pätyälbä kuxbiya tyi pejtyelel jump'ejl weñ bä,jiñi lak pätyälel tyi lak kuxtyälel jiñäch jump'ejl weñlel.majki woli yubiñ yajpeñbä tyi kuxbiya lak pi'älob,majki butyäl bä i weñ bä añ tyi melbal,mach ba wolik lak käñ i majtyañ lak Yum.lak pusik'al tyi kuxtyälel jiñäch jump'ejl majtyañäl tyi ak'ebiloñla tyi mulantyel lak Yum tyi lak pi'älob.bakbä ty'añ mi su'beñtyelob jiñi katekista che' tyi k'iñ tyi yoralel kuxbiya cha'añ tyi käñtyäñtyel jiñi lak lum.mi su'beñoño'la cha'añ i sujm tyi ñajpel tyi kätyäñtyel,mach yomik lak chok jiñi pejtyel añ bä yik' oty ma'añik mi tsojkel jiñi tyempabä tyi laki pi'älob.che' bajche' juñtyikil weñ bä x-alty'añ muk yäl ñumel tyi ma'añik koli tyi e'tyel.jiñi sujmlel bä wiñik mach joñtyolik,yom ajñel tyi weñ bä,tyi ñojpel jiñi weñ bä yik`oty tyi ch'ujlel tyi weñ bä mel bal.ili ch'och'bä ty'añ mi käy kabäl i sujmlel tyi lak pusik'al:¿chuki añ tyi paty jiñi lak wokol?¿muk'ba i mejlel jiñi wiñik ut'satybä tyi ajñel tyi kuxtyälel tyi yojlil jiñi kaxlañob?¿mi' mejlel lak käl añ lak kuxtyälel i mi lak kem jiñi otyoty tyi pejtyelel?¿añ ba lak kuxbiya che' mi lak styok' i weñlel lak pi'älob?¿bajche' yälal jiñi lak k'uxbiya?¿bajche' mi lak mel lak k'ajtyiya cha'añ mi lak tyaj jiñi lak kuxbiya tyoj bä?
Ch'ujutyaty Jesùs,jatyety jiñi k'ajk cha'añ bijlel,jatyety jiñi xkoltyayajety bä koli bä pijtyalojoñ,ak'eñoñ lojoñ kuxtyäleltyoj bä yik'oty ch'ejlbä cha'añ mi mel lojoñ a we'tyel;ak'eñoñ lojoñ jump'ejl pusik'al weñ bä yik' oty pumpuñ bä cha'añ mi' ña'tyañ lojoñ cha' añ woli a wäk'eñoñ lojoñ.che'kix.